Nieuws en jaaroverzicht 2023
Erfgoeddag Zondag 23 april 2023
Erfgoeddag had in 2023 als thema Beestig!
Het thema van onze Heemkring was Warme schapenwol wordt warme wintertrui (of een andere, zo beestig mooie creatie)!
​
Van wol tot trui
​
Een wollen trui, wollen sokken, een muts of sjaal, we weten allemaal hoe comfortabel dat kan zijn. Inderdaad, de producten van de ooi zijn beestig mooi!
Wol is een basisproduct van de textielindustrie. Reeds in de middeleeuwen (12 – 13 eeuw) werd in Vlaanderen wol ingevoerd vanuit Engeland bestemd voor de lakenindustrie. En die lakenindustrie lag aan de basis van de rijkdom van Vlaanderen met als belangrijkste steden Brugge, Ieper en Kortrijk. (meer info in de TV-reeks ‘Het verhaal van Vlaanderen’ (afl. 4).
​
Tegenwoordig is Australië het schapenland en de grootste exporteur van wol. Het land telt 20 miljoen mensen en zo'n 150 miljoen schapen.
De wol wordt aangeleverd door het schaap (een vrouwelijk schaap is een ooi, het jong is een lam en het mannetje een ram). Een gecastreerde ram is een hamel. Hij wordt vaak als leider van de kudde gebruikt, met een bel om de nek, een belhamel dus.
Schapen worden één keer per jaar geschoren, meestal in de lente. Een volwassen schaap levert 3,5 à 4 kg wol.
Verslag van de Erfgoeddag
In de tuin van de oude pastorij demonstreerde Mia Ceyssens, een ervaren bewerkster van schapenwol, de verschillende technieken van wolbewerking (kaarden, spinnen, vilten...). Door een aanhoudende regenbui moest ze helaas haar demo beperken tot één sessie om 15 u.
Een expo van heel wat kant- en klare objecten was een inspiratie voor de bezoekers om daarna zelf aan de slag te gaan!
Enkele schapen van Hoeve Sonnisheide keken toe vanuit de pastorijtuin en zagen dat het goed was.
Als dank hiervoor kreeg boer Schouteden van onze heemkring deze mooie wollen herder met schaapjes, een creatie van Mia Ceyssens.
Binnen konden de bezoekers genieten van een tasje koffie en een stuk vlaai.
Een infopaneel met foto's en krantenknipsels leerde ons meer over de inzet van schapen in ons heidelandschap, over de schapenboerderij Hoeve Sonnisheide, maar ook over de intrede van wolf en de heisa daarrond.
Foto's bij dit artikel © Johan Brouwers
Nieuwe brochure: Het schaap en de wolf, is de wolf welkom?
Deze brochure is ontstaan naar aanleiding van Erfgoeddag 2023 met als thema 'Beestig!' De Heemking heeft gekozen voor 'Van wol tot trui'. Hoe maken we van de wol van een schaap bijvoorbeeld een warme trui?
Wie wol zegt denkt aan schaap. En aangezien het schaap sinds de komst van de wolf in onze regio al enkel jaren een veelgehoord gespreksonderwerp is, leek het ons interessant om op dit thema wat dieper in te gaan.
In deze brochure leest u over de standpunten van de voor- en tegenstanders van de wolf en vindt u een overzicht van de vele persartikels hierover.
Ze werd samengesteld door onze secretaris Vic Lijnen.
Deze brochure kan vanaf nu ook besteld worden via de bestelpagina en kost € 5.
Boekvoorstelling "'t Is koers - Een eeuw wielrennen in Helchteren"
6 mei 2023 - Boekvoorstelling "t Is koers - Een eeuw wielrennen in Helchteren" door Jean-Pierre Vanbrabant, ism Heemkring De Klonkviool.
Dit naslagwerk bevat meer dan 260 bladzijden met uitgebreid beeldmateriaal waaronder zeer veel kleurenfoto's. Je vindt er alle koersen in terug die hier ooit werden verreden, in alle mogelijke categorieën, gekruid met de nodige sappige en soms droevige verhalen. Het boek is een tijdsdocument geworden waarin het leven van de hechte Helchterense gemeenschap, tussen 1908 en 2022, sterk tot zijn recht komt en alle facetten van dit wielergebeuren tot in de kleinste details worden weergegeven. Je zal zeker kennissen en familie tegenkomen in dit werk en misschien sta je er zelf in te glunderen met je deelname aan een of andere wedstrijd of ludieke bedoening.
Jean-Pierre Vanbrabant heeft een prachtprestatie neergezet met dit naslagwerk. Hij kreeg hierbij de steun van onze heemkundige kring.
Joerko zorgde voor de schitterende layout en drukkerij Haletra maakte het werk af.
Op zaterdag 6 mei om 16 uur werd het boek voorgesteld in de feesttent op de Helzoldlaan in Helchteren tijdens de ”16de Trofee Maarten Wynants”.
Fons Vangeneugden sprak een woordje om de gasten (een 80-tal) welkom te heten en het ontstaan van het boek te schetsen.
Dankzij Ecru kon je één van de 420 exemplaren kopen voor slechts € 30.
Het hele weekend hebben de leden van Heemkring De Klonkviool aan een tafeltje in de tent het boek gepromoot bij de vele wielerliefhebbers.
Nu is het nog tot uitputting van de voorraad verkrijgbaar via onze bestelpagina.
Welkomwoord door Fons Vangeneugden van de Geschied- en Heemkundige Kring “De Klonkviool”
Vandaag 6 mei 2023 zijn er 3 belangrijke gebeurtenissen:
​
1. Het vertrek van de 106de Giro d’ Italia
2. De kroning van Charles the 3rd als koning van het Verenigd Koninkrijk
3. Ik mag als lid van de Geschied- en Heemkundige Kring “De Klonkviool” uit deze gemeente een zeer geacht gezelschap welkom heten.
Eerst wil ik Chris danken omdat we hier ons boek mogen voorstellen. Het is een fijne samenwerking geworden met alle kansen en faciliteiten die we hier krijgen.
Tevens onze dank aan het gemeentebestuur, niet alleen voor hun tussenkomst bij de receptie vandaag, maar nog meer voor de jarenlange steun aan onze werking, zodat wij zonder zorgen de geschiedenis van onze gemeente kunnen onderzoeken.
​
Ook Ecru danken we voor de financiële steun bij de publicatie van dit boek. Zonder hen was een zo lage kostprijs niet mogelijk.
​
In 2015 verschijnt in de brochure over de “Trofee Maarten Wynants” de mededeling dat in 2016 een boekje zal uitkomen over de koers in Helchteren. De heren Raymond Hollanders, Jos Lemmens en Jean-Pierre Vanbrabant zullen daarvoor zorgen.
Door allerhande omstandigheden komt hiervan niets in huis, ondanks het feit dat er reeds 70 betalende voorinschrijvers zijn.
In ons boek, bij het jaar 2016, hebben we de haast profetische woorden geschreven (op pagina 228) dat het voorbarig is te denken dat dit zo snel zal gebeuren. Volgens ons zou dat zeker 2023 worden. En voilà, we hebben gelijk gekregen.
Drie jaar geleden ging Jean-Pierre Vanbrabant in op ons voorstel om hem te helpen. Hij is afkomstig uit Hoepertingen, maar hier zou hij een Vlaamse voornaam gekregen hebben: Jan-Pietje Precies. Alles wordt immers tot in de puntjes gecontroleerd en nog eens gecontroleerd:
-
alle uitslagen van alle koersen: bv. Wie is 8ste in de Paastrofee bij de Liefhebbers op 15 april 1979, toen Johan Louwet won? (Guy Gijsemberg
-
maar ook vele faits divers rond de koers (het bestuur, de knappe bloemenmeisjes van nu 50, 60, 70 … jaar, organisatieproblemen …), kortom alles
Dit is een naslagwerk van 260 pagina’s geworden met heel wat anekdotes:
-
Hoe zorgde Louis Van Briel voor een vaandel in 1908? (p. 6)
-
Hoe stond Edward Van Dijck uit de dood op? (p. 27)
-
Waarom werd Roger Swerts ooit “Dolf” genoemd? (p. 95)
Na het werk van Jean-Pierre en de Heemkundige Kring is de lay-out voor JOE’S G., voor insiders een eenmans multinational die er een prachtig boek van maakt met een heel hippe kaft. Gewoonweg schitterend!
En dan maakt Drukkerij Haletra het naslagwerk - in één woord- AF.
Felicia Carina stelt haar atelier open voor het publiek (zondag 7 mei)
In het kader van de Vlaamse actieweek “atelier in beeld” kwam ook het atelier van Felicia Carina aan de Herebaan-West in beeld met een schat aan kunstwerken. Na 17 jaar in het onderwijs gestaan te hebben volgde Felicia haar passie: kunst in al zijn facetten, gaande van figuratieve schilderkunst tot conceptuele kunst. Daarnaast maakt ze ook een studie van het Carboontijdperk met een verzameling van fossiele gesteenten, verzameld vanuit de terrils van de verschillende koolmijnen, zelfs ook die in Nederland.
Felicia gaat heel ver met haar conceptuele kunst. Zo liet ze haar hartslag opnemen toen ze in het ziekenhuis lag en liet die door een box weerklinken waarop toen een plaat met verf lag. Twee weken later ontstond door de trillingen een uniek kunstwerk. “Het gaat om zo veel mogelijk loslaten en zien hoe er door chemische processen iets moois tot stand komt”, vertelde ze aan Jef Lingier.
Felicia is erg geïnteresseerd in het mijnverleden, vooral in het carboontijdperk.
Op 9 augustus heeft ze een paar kisten met stenen, afkomstig van het vroegere mijnmuseum in Greenville en aan de heemkundige kring geschonken door Jean De Schutter, op leenbasis meegenomen naar haar atelier om ze te bestuderen en te inventariseren.
Ook op 19 december heeft ze een paar volle kisten opgehaald. Ze heeft toen met ons een afspraak gemaakt, op papier, dat de stenen geleend worden.
Open Monumentendag 10 september 2023
Op zondag 10 september was het in Vlaanderen Open Monumentendag. Het IOED wou dit jaar het mysterieuze domein van Masy in de kijker zetten. Daarvoor hebben ze een vergunning moeten aanvragen bij de militaire overheid en het ANB.
Op vraag van Niels Stoffels van het IOED hebben wij gezorgd voor gidsen (Vic en Fons) voor een geleid bezoek aan het domein.
Er waren twee wandelingen voorzien, een om 9 en een om 11 uur. Maximum 30 deelnemers per wandeling. De inschrijvingslijsten waren snel volzet.
​
Het domein Masy is militair domein en dus verboden terrein. Maar met boswachter Michel Broeckmans (ANB) erbij waren we in veilige handen.
Bij aanvang van de 2 km lange wandeling gaven de gidsen een kort overzicht van de geschiedenis van het domein.
Voor uitleg over de geschiedenis van het domein Masy verwijzen wij u graag naar een artikel op een aparte pagina.
​
Op tocht door het verleden
De wandeling op domein Masy startte op de hoek van de Forelstraat en de Karperstraat. Fons en Vic waren de gidsen van dienst.
Boswachter Michel Broeckmans informeerde de wandelaars over de vele bomen op het domein. Het uitroeien van de woekerende vogelkers was de hoogste prioriteit om andere gewassen kansen te geven.
Op het einde van de wandeling kregen de bezoekers als aandenken een postkaart die Ecru i.s.m. onze heemkundige kring heeft ontworpen.
De restauratie van de Sint-Leonarduskapel van Kwalaak
De heemkundige kring heeft belangstelling voor ons religieuze erfgoed. Na de kapel van de Zavel in 2017 gaat onze aandacht naar de kapel van Kwalaak.
Ook die kapel is aan restauratie toe. Zowel binnen als buiten moet er een en ander gebeuren. Er is een werkgroep samengesteld met leden van de wijkwerking Kwalaak, schepen Hanne Kellens en het IOED (met Niels Stoffels) en de secretaris van onze vereniging.
​
Van Monumentenwacht hebben we een inspectie van het gebouw gevraagd. Dat verslag was zeer grondig. We konden ermee aan de slag. Door het indienen van offertes kunnen we rekenen op een subsidie van 60 procent.
​
Er zijn problemen vastgesteld met het dak, de goten, de ramen en de deur. Binnen moet het kartonnen plafond vervangen worden.
De beelden zijn begin oktober overgebracht naar de restaurator in Zonhoven (kunstatelier Tratteggio Van Brigitte Meuwis).
De conifeer vlak tegen de kapel moest gekapt worden wegens overlast.
De omgeving zou later opnieuw ingericht worden met o.a. een loofboom en een rustbank.
De kapvergunning werd na een lange lijdensweg overgemaakt op 6 oktober en moest een maand geafficheerd worden. Het kappen vond plaats op zaterdagvoormiddag 2 december en werd probleemloos uitgevoerd door vijf vrijwilligers.
Dankzij enkele gedreven vrijwilligers hebben we bepaalde zaken zelf kunnen oplossen. Toch blijft de opdracht om op zoek te gaan naar financiële middelen groot.
Secretaris Vic werkt aan een brochure over de kapel van Kwalaak, die waarschijnlijk in 2024 zal verschijnen.
Afscheid van Jean De Schutter
Wegens gezondheidsproblemen is Jean verhuisd naar een serviceflat in Zemst om dichter bij zijn dochter te zijn.
Wij danken Jean voor de vele jaren actief lidmaatschap van de heemkring. Jean was een gewaardeerd medewerker die zich jarenlang ingezet heeft voor het mijnwezen in onze gemeente.
Als conservator van het voormalige mijnmuseum in het huidige Greenville heeft hij meer dan 60.000 bezoekers mogen rondleiden. Met pijn in het hart heeft hij moeten toezien hoe dat museum, toch zijn levenswerk, opgedoekt werd. Een deel ervan werd ondergebracht in Greenville en een ander deel overgebracht naar ons lokaal.
Als afscheid hebben Jean en zijn lieve vrouw Annie ons nog getrakteerd op een lekker wijntje en een Heeborrel. Dankjewel .
Het ga je goed, Jean!!
De pastorijtuin wordt landschapspark
De tuin van de pastorij zal een metamorfose ondergaan en wordt een landschapspark (zie plan).
Er zijn enkele bomen gekapt en dat is niet goed overgekomen bij de Limburgse Bomenwerkgroep. Volgens Jef Van Mulder, in een artikel op Facebook, zou er onder meer een uniek exemplaar (het enige in België) van de pinus ponderosa (de gele den) gesneuveld zijn.
Tijdens onze bijeenkomst van dinsdag 19 september kregen we onverwacht bezoek.
Burgemeester Yzermans, algemeen directeur Wim Haest, verantwoordelijke voor het milieu Isabelle Dylst, schepen Hanne Kellens, en projectverantwoordelijke Jo Deckers brachten een bezoek aan de tuin en sprongen even binnen om de herinrichting van de pastorietuin toe te lichten. De werkzaamheden zouden begin oktober 2023 starten.
Het project is een eerste fase in de herinrichting van het centrum met de nadruk op de vergroening.
Het was een aangename kennismaking en een gezellige babbel bij een kop koffie.
Deze steen zal een gedenkteken voor Marc Bos worden in het nieuwe landschapspark.
​
Marc Bos kwam 30 jaar geleden om het leven bij een ruzie tijdens een jongerenfuif in de jeugdlokalen van Laak. Er waren een vijftal verdachten maar de echte dader kon niet aangewezen worden.
Sint-Barbaraviering in het NAC maandag 4 december
In hun toespraken in het NAC wezen burgemeester Alain Yzermans en schepen Hanne Kellens op de betekenis van Sint Barbara als patroonheilige van de mijnwerkers. Ze waren ook vol lof over de rol van de mijnwerkers in de geschiedenis van Houthalen. Het waren de ‘koolputters’ die ‘diep in de donkere schachten‘ op zoek gingen naar het zwarte goud. Zij hebben onze gemeente gestalte gegeven.
De tentoonstelling met mooie foto’s van de mijn(site) was tevens een hommage aan onze collega Jean De Schutter, die ervoor gezorgd heeft dat een groot deel van het mijnerfgoed bewaard is gebleven.
Infoborden 2023
Van wol tot vreus! - Van wol toto trui!
Van minsen dei nuut wa giève, doewe krèèg ich wa vaan! - Van mensen die nooit iets geven, daar krijg ik wat van!