Nieuwsarchief 2011
Oorlogskruis na restauratie plechtig ingehuldigd op het kerkhof van Houthalen-Helchteren
Na een grondige restauratie werd het oorlogskruis dat herinnert aan de Veldslag van 1831, overgebracht naar het kerkhof van Houthalen-Helchteren.
​
Op zaterdag 6 augustus 2011, dag op dag 180 jaar na de veldslag, werd het kruis plechtig ingehuldigd door ereburgemeester Lode Franssens en huidig burgemeester Yzermans.
​
De leden van de Heemkring van Houthalen-Helchteren en Zonhoven woonden de plechtigheid bij, samen met een afvaardiging van het gemeentebestuur, de militaire overheid en enkele Nederlanders.
​
Vic Lijnen, secretaris van de Heemkring van Houthalen-Helchteren, lichtte de historiek van het kruis toe.
Fragment uit de toespraak nav. de onthulling van het gedenkkruis
Wij staan hier nu verzameld rond een oud kruis, dat zo te zien al heel wat heeft meegemaakt. Men zou zich kunnen afvragen: vanwaar toch al die aandacht voor zo een oud stenen kruis? Vanwaar komt het en waar staat het voor?
​
Om dat goed te begrijpen neem ik u even mee in de geschiedenis van ons land.
In 1815 wordt Napoleon in Waterloo verslagen en wordt de kaart van Europa hertekend. Zo ontstaat Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, een samenvoeging van Noord en Zuid onder Willem I van Nederland. Het blijkt echter geen geslaagd huwelijk te zijn en na 15 jaar, in 1830, komt het tot een vechtscheiding. De Zuidelijke Nederlanden komen in opstand en dwingen de onafhankelijkheid van het land af en zo wordt België op de kaart gezet.
​
Maar Koning Willem zint op wraak en begin augustus van 1831 wil hij de Zuidelijke Nederlanden opnieuw veroveren.
Zo laat hij zijn zoon met een grote divisie vanuit Eindhoven ons land binnenvallen met als doel via Hasselt en Tongeren het industriële Luik in te palmen. Het was het begin van een mislukte tiendaagse veldtocht.
Op 6 augustus, ook een zaterdag, en vandaag dus precies 180 jaar geleden, komt het in Houthalen tot ernstige schermutselingen en de Nederlanders moeten wijken. Hierbij komen drie Houthalenaren om, hun namen zullen volgend jaar hier op een gedenkplaat aangebracht worden.
​
Een uitgebreide beschrijving van deze Tiendaagse Veldtocht zult u kunnen lezen in een publicatie die ook in de loop van het volgende jaar zal verschijnen, een initiatief van de werkgroep rond de Tiendaagse Veldtocht.
​
In die gevechten, die zich hoofdzakelijk afspeelden aan de Grote baan, zeg maar van Laak tot aan de E314, komen ook twee hooggeplaatste Nederlandse officieren om. Waarschijnlijk op verzoek van familieleden werd later voor hen een gedenkkruis opgericht op het kruispunt van de Grote baan en de Dorpsstraat, vlakbij het huidige gemeentehuis.
​
Dat kruis is daar niet altijd blijven staan, maar wat er allemaal mee gebeurd is in de volgende 140 jaar, daarover tasten we nog in het duister.
In de jaren 1970 wordt het totaal verwaarloosd en ernstig beschadigd aangetroffen in een haag bij werken aan de Bronweg, in de wijk Tenhout. Op initiatief van toenmalig schepen Frans Breugelmans en de toen pasopgerichte heemkring is het dan gerestaureerd geworden en verplaatst naar de Mooksteeg, ook op Tenhout.
​
En in 1981, dus 150 jaar na de bewuste veldtocht, hebben ze er een tentoonstelling aan gewijd in het gemeenthuis.
Maar de huidige heemkring vond die plaats toch niet de ideale locatie voor het gedenkkruis. De heemkring heeft het dan grondig laten restaureren en vandaag 180 jaar na de Veldslag van Houthalen laten verhuizen naar waar het thuishoort, namelijk hier op het kerkhof.
Zoals u ziet heeft dit kruis een hele lijdensweg afgelegd. Het staat hier nu in de stilte van het kerkhof te midden van zovele andere grafkruisen van oorlogsslachtoffers en hopelijk zal het hier voor altijd blijven staan en aanzetten tot bezinning over de dwaasheid van de oorlog en de vergankelijkheid van het bestaan.
Vic Lijnen, 6 augustus 2011
Foto's bij dit verslag © Johan Brouwers