Domein Masy
Ongeveer 150 jaar geleden was het huidige domein Masy in Houthalen-Helchteren een woeste heidevlakte waar geen loofboom te bespeuren was. Te vergelijken met de Tenhaagdoornheide. Het gebied was eigendom van de gemeenten Meeuwen en Wijshagen.
​
De wijk Houthalen–Oost bestond toen nog niet (dateert van na 1950). In de omgeving stonden slechts enkele boerderijen, de Hutte genoemd.
Het gebied is midden 19e eeuw ontdekt door Emile Thorn en Eugène Corbisier, twee hogere legerofficieren, die hier opmetingen kwamen doen voor militaire stafkaarten.
Ze waren zo gecharmeerd door de heide dat ze een paar honderd hectaren kochten voor eventueel een buitenverblijf. Het huidige Luciebos (aan de overzijde van de Zalmstraat en genoemd naar zijn vrouw Lucia) is het oorspronkelijke goed van Thorn. Ook het landgoed van Corbisier ligt daar nog.
Op hun aanraden heeft Théodore Masy (1) in 1880 een 300 ha heidegrond gekocht en er een voor zijn tijd modern en groot landbouwbedrijf opgestart.
​
Het gebied heette de Gekkenberg, maar Masy heeft het omgedoopt tot Eickenberg.
(1) Théodore Masy (1840 – 1935) afkomstig uit Henegouwen, gestorven in Luik, was mijningenieur en later directeur van een koolmijn in het Luikse. Hij had nauwe contacten met de Société Cockerill van Seraing. In 1889 huwde hij met Marie Gravez, die overleed in 1900 en begraven ligt in de mausoleumkapel. Tweede huwelijk in 1902 (met een 41 jarige Corsicaanse zangeres of danseres?). Zij overleed in 1943 in Parijs. Er waren geen nakomelingen.
Na de dood van Théodore Masy in 1935 is het domein in verval geraakt. Toen zijn tweede vrouw in 1943 stierf in Parijs is het landgoed geërfd door haar priester-neef Laudat, die het voor het grootste deel verkocht heeft aan de Belgische staat. Het domein is gedurende een korte tijd in het bezit geweest van de gemeente Houthalen-Helchteren na een ruil voor 600 ha schietterrein. Maar de Belgische staat heeft er al snel beslag opgelegd en het domein geïntegreerd in het militaire Natoschietveld.
Vooral na WO II is het verval sterk toegenomen: de gebouwen werden verwoest o.a. door brandstichting en er vonden massale plunderingen plaats. Het kasteel werd na verloop van tijd door het leger om veiligheidsredenen opgeblazen.
Van de oorspronkelijke gebouwen bestaan er helaas geen foto’s of kaarten. De kapel (mausoleum) is het enige nog bestaande originele gebouw. Maar dat is nu privéterrein. Van al de andere gebouwen zijn er enkel nog ruïnes overgebleven.
​
De natuur heeft het overgenomen. Het domein is nu één groot en interessant natuurgebied.
Op de tekening zien we het kasteel van Masy met de uitkijktoren van 28 m. Masy was sterk geïnteresseerd in de sterren.
Voor zijn vrouw was het een geliefde uitkijkplek over het domein.
Inrichting van het domein
Het domein werd ingericht naar het model van een open Engels landschapspark, wat betekent veel bomen.
​
-
Na de aankoop rond 1880 startte Masy met het vruchtbaar maken van de heidegrond, het planten van bomen en het oprichten van een landbouwbedrijf. De boeren van Meeuwen en Wijshagen zorgden voor de mestaanvoer. Dat werd goed betaald.
-
In 1902 liet Masy op de Eickenberg zelfs boringen uitvoeren i.s.m. Cockerill, dat steenkool nodig had voor de hoogovens. Een mijn zou er niet komen, wel in Zwartberg.
-
1904 bouwde Masy een kapel met mausoleum op vraag van zijn tweede vrouw. Masy zelf, zijn eerste vrouw, zijn broer en de rentmeester liggen er begraven. De kapel, gelegen aan de Karperstraat in Houthalen-Oost, is nu in privébezit.
-
Vanaf 1909 bouwde hij nieuwe grote schuren en stallen voor zijn uitgebreide kudde vee: een 40-tal paarden, koeien en diverse schapenrassen.
In de serres werden groenten en bloemen gekweekt (o.a. orchideeën voor de wereldtentoonstelling in Parijs).
Er werden exotische bloemen en planten aangevoerd en bossen aangeplant met eiken, beuken, linden... en bomen uit verre landen, waaronder sequoia’s (rubberboom, boksboom).
Het natuurbehoud wordt nu verzekerd door ANB. - Agentschap Natuur en Bos.
Op het domein was een waterput met grachten voor de bevloeing van de serres en de groentetuin en er stond een krachtcentrale voor elektriciteit. -
Op verzoek van zijn tweede jonge vrouw bouwde Masy in1921 een luxueuze woning, zeg maar kasteeltje, met alles erop en eraan, zelfs met een uitkijktoren van 28 m hoog en een elektrische lift. Voor haar was het een echt buitenverblijf.
​Uiteraard had hij ook personeel in dienst, dat vrij goed betaald werd.
Masy zelf was een teruggetrokken figuur die het werk liet uitvoeren door zijn rentmeester. Hij was rijk en intelligent; hij was zijn tijd ver vooruit.
Na zijn dood in 1935 bleef het kasteel leegstaan en raakte het domein in verval.
Na WO II verloederde het volledig door o.a. brandstichting en plunderingen en de natuur die alles overwoekerde.
Enkele foto's tonen de overblijfselen van de 4 serres (20 x 7 m) waarin Masy allerlei groenten en bloemen kweekte, en zelfs escargots. Zijn orchideeën waren beroemd en gegeerd tot op de wereldtentoonstelling in Parijs.
De serres werden ’s winters verwarmd met warm water dat door de pijpen onder de bakken stroomde.
Op zondag 10 september 2023 was het in Vlaanderen Open Monumentendag. Het IOED wou dat jaar het mysterieuze domein van Masy in de kijker zetten. Met de toelating van de militaire overheid en het ANB werden er twee geleide wandelingen georganiseerd.
Een uitgebreid verslag hierover leest u op onze nieuwspagina van 2023.